SGK’dan emeklilik hakkı kazanmak için belirli yaş ve prim günü şartlarına uyulması gerekiyor. Emekli olmak için ortalama olarak 7000-7500 gün veya 20-25 yıl boyunca sigortalı olarak çalışmak gerekiyor. Ancak, birçok faktör emeklilik yaşını etkileyebilir, bu faktörler arasında kişinin ne zaman çalışmaya başladığı, prim günü sayısı, çalışma koşulları ve sağlık durumu bulunuyor.
Prim günü sayısını öğrenmenin en kolay yolu e-Devlet’ten prim günü sorgulaması yapmaktır. Prim borcu sorgulaması da e-Devlet üzerinden yapılabiliyor. Prim hesaplama için ise, prim ödenen tarihlerin ve ödenen prim miktarlarının bilinmesi gerekiyor. SSK’dan emekli olmak için en az 3600 prim günü şartı aranırken, Bağ-Kur’dan emekli olmak için 5400 prim günü gerekiyor.
Emeklilik yaşının belirlenmesinde ise kişinin doğum tarihi ve sigorta giriş tarihi etkili oluyor. Emeklilik yaşının hesaplanması için emeklilik yaş hesaplama tabloları kullanılabiliyor.
Özellikle son yıllarda çıkarılan torba yasalar ile emeklilikte birçok değişiklik yapıldı. Erken emeklilik hakkı kazanma şartları kolaylaştırıldı, prim borcu yapılandırma imkanları sunuldu ve vergi kesintilerinde düzenlemeler yapıldı. Bu değişikliklerden yararlanmak için ise güncel mevzuatı takip etmek gerekiyor.
1. Emeklilik İçin Gereken Koşullar Nelerdir?
Emeklilik için yaş ve prim günü şartlarının yanı sıra, bazı diğer koşullar da önemlidir. Örneğin, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile çalışma döneminizde herhangi bir sağlık sorunu yaşamamış olmanız gerekiyor. Ayrıca, emeklilik başvuru tarihiniz itibariyle halen çalışıyor olmanız durumunda belirli şartlara uymanız gerekiyor. Bunun yanı sıra, askerlik hizmetinizi tamamlamış olmanız, sigortalı çalışmalarınızın aralıksız devam etmiş olması gibi unsurlar da emeklilik için gereken koşullar arasında sayılabilir.
2. Prim Günü Sorgulama Nasıl Yapılır?
SGK prim günü sorgulama işlemleri E-devlet üzerinden yapılabilmektedir. Öncelikle E-devlet şifresi alınarak, sisteme giriş yapılmalıdır. Ardından, Sosyal Güvenlik Kurumu hizmetleri bölümünde yer alan “Hizmet Dökümü” sekmesine tıklanarak, sigortalının kendisine ait prim günlerinin hesaplanması mümkündür. Bu sayede hangi tarihlerde kaç gün prim ödendiği görülebilir.
Sorgulama yapılırken, gün sayısı kadar prim ödendiği tarihler ve ödeme şekli de sistem üzerinden görülebilmektedir. Ayrıca, prim ödenmemiş tarihler de görüntülenebilir. Hizmet dökümü sayfasında yer alan bilgiler doğrultusunda, prim borcu olup olmadığı da öğrenilebilir.
2.1. Prim Günü Hesaplama Nasıl Yapılır?
Prim günü hesaplama, emeklilik planlaması yaparken oldukça önemlidir. Bu hesaplama için kullanılan formül, çalışılan yılların, hangi tarihlerde hangi statüde çalışıldığına göre değişebilir. Genellikle bu hesaplamayı SGK’nın websitesinden veya E-Devlet üzerinden yapmak mümkündür.
Prim ödeme günleri ise farklı tarihlerde ve farklı statülerde çalışmış kişiler için farklıdır. SSK kapsamında çalışanlar için farklı bir gün sayısı öngörülürken, Bağ-Kur kapsamında çalışanlar için farklı bir gün sayısı öngörülmektedir.
Prim günleri ve karşılık gelen tarihler hakkında detaylı bilgi almak için SGK websitesinde yer alan “Hizmet Dökümü” bölümünden yararlanılabilir. Bu sayede ödenen prim günleri ve bu günlerin hangi tarihlere denk geldiği öğrenilebilir. Ayrıca, prim borcu olup olmadığı da bu bölümden sorgulanabilir.
2.1.1. SSK’dan Emekli Olmak İçin Kaç Prim Günü Gerekiyor?
SSK’dan emekli olmak için belirli bir prim günü sayısı gerekiyor. Bu sayı, sigortalıların yaş ve cinsiyetlerine göre değişkenlik gösteriyor. Ancak genel olarak 7000 güne denk gelen 20 yıl prim ödeme şartı aranıyor. Prim günü sayısı hesaplanırken, sigortalının bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından ödenen primler dikkate alınıyor.
Örneğin, Şubat 2021 itibariyle erkek sigortalı için 61 yaşında emekli olmak isteyenlerin en az 7000 gün prim ödemesi gerekiyor. Yine aynı tarih itibariyle kadın sigortalılar için 58 yaşında emekli olmak isteyenlerin en az 7000 gün prim ödemesi gerekiyor. Ancak daha detaylı bilgi için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun resmi internet sitesi veya yetkili danışmanlardan yardım alınması önerilir.
2.1.2. Bağ-Kur’dan Emekli Olmak İçin Kaç Prim Günü Gerekiyor?
Bağ-Kur’dan emekli olmak için gereken prim günü sayısı, 2021 yılı itibariyle 5400 olarak belirlenmiştir. Ancak, emeklilik için sadece prim günü şartının yanı sıra yaş şartının da sağlanması gerekmektedir. Bağ-Kur’dan emekli olmak için en az 60 yaşında olunması şartı bulunmaktadır. Ayrıca, en az 1800 gün prim ödemiş olmak gerekmektedir.
Bağ-Kur prim günleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nun resmi web sitesi aracılığıyla sorgulanabilir. E-devlet şifresi ile sisteme giriş yaparak, “Prim Ödeme Gün Sayısı” kısmından kaç günlük prim ödendiği ve hangi tarihlerde ödeme yapıldığı görülebilir.
Prim günü hesaplaması yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise Bağ-Kur’da yeni kazanılan haklar ile birlikte yaş farkının da hesaba katılmasıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen prim gün sayısı ve yaş şartlarına uygun olarak emeklilik başvurusu yapılması gerekmektedir.
2.2. Prim Borcu Sorgulama Nasıl Yapılır?
E-devlet sistemi üzerinden prim borcu sorgulama işlemi oldukça kolay ve hızlıdır. Sorgulama işlemi için öncelikle E-devlet şifresi gerekmektedir. E-devlet şifreniz varsa aşağıdaki adımları takip ederek prim borcu sorgulama işlemini yapabilirsiniz:
- E-devlet sistemine giriş yapın ve SGK hizmet dökümünüzü açın
- Hizmet dökümünüzde yer alan prim ödeme bilgilerini inceleyin
- Hangi tarihlerde kaç gün prim ödenmiş görünüyor ise kontrol edin
- Prim borcunuz var ise, borç tutarını ve ödeme seçeneklerini öğrenmek için SGK ile iletişime geçin
Prim borcunuzu ödemek isterseniz, SGK şubelerinden veya online olarak E-devlet sistemi üzerinden ödeme yapabilirsiniz. Ayrıca, prim borcunuzu yapılandırma seçeneği de bulunmaktadır.
3. Erken Emeklilik İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
Erken emeklilik için belirli koşulların sağlanması gerekmektedir. Bunlar arasında yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı yer almaktadır.
Erken emeklilik hakkı doğan durumlar ise şöyle sıralanabilir:
- İş Kazası veya Meslek Hastalığı’ndan dolayı çalışamayan sigortalılar
- Engellilik durumunda olan sigortalılar
- Erken Emeklilik için Yapılandırma Kanunu’na başvuran sigortalılar
Erken emeklilik hakkı doğan sigortalıların yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayılarına bakılmaksızın emekli olmaları mümkündür. Ancak, bu haklarını kullanmadan önce ilgili yasal düzenlemelerin dikkatlice okunması ve gerekli başvuruların yapılması gerekmektedir.
4. Emeklilikte Yaşa Takılanlar Kimlerdir?
Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilik yaş haddine gelmesine rağmen prim gün sayıları yeterli olmadığı için emekli olamayan kişilerdir. Bu durumdan en çok etkilenen kişiler, sigorta başlangıçları çok erken yapıp, prim gün sayılarını tamamlamadan işten ayrılanlar, işsiz kalanlar ve doğum veya çocuk bakımı nedeniyle çalışma hayatına ara verenlerdir. Ancak bazı durumlarda yaşa takılmadan önce emekli olmak mümkündür. Bunlar arasında malulen emeklilik hakkı, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısı koşullarına sahip olanların erken emeklilik hakkı bulunmaktadır.
4.1. EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) Hakkında Bilinmesi Gerekenler
EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kavramı, kişilerin emekli olmak için gerekli olan prim gün sayısına ulaşmalarına rağmen yaş şartına takılması durumunda ortaya çıkmaktadır.
EYT kavramı, 1999 yılında çıkarılan Torba Yasası’yla emeklilikte yaşa takılanlara çözüm olarak sunulmuştur. Ancak bu yasa sadece kamu çalışanları için geçerli olduğu için, özel sektör çalışanları için bir çözüm getirmemiştir.
Halen yürürlükte olan kanunlara göre, erkeklerin en az 25 yıl, kadınların ise en az 20 yıl prim ödemeleri ve ortalama olarak 50-60 yaş aralığında emekli olmaları gerekmektedir. Ancak bu yaş şartı nedeniyle, emeklilikte yaşa takılan birçok kişi bulunmaktadır.
EYT hakkında doğru bilinenler arasında, bu kişilerin emekli maaşlarının düşük olacağı, emekli olduktan sonraki sosyal haklardan yararlanamayacakları ve emekli olmak için özel bir yasa çıkarılması gerektiği yer almaktadır.
Ancak EYT’lilerin hakları hakkında henüz kesin bir karar alınmamıştır. Bu konuda çeşitli çalışma ve değerlendirme süreçleri sürmektedir. Hem kamu hem de özel sektör çalışanları olarak, EYT’lilerin taleplerinin dikkate alınması ve gereken düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
5. Emeklilik Maaşı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Emeklilik maaşınız, prim ödeme gün sayınıza ve kazancınıza göre hesaplanır. Emekli olurken SGK tarafından verilen hizmet dökümü ile çalışma hayatınız boyunca ödediğiniz primlerin toplamı hesaplanır. Bu hesaplamadan sonra emekli aylığınız belirlenir. Emekli aylığı hesaplama formülü oldukça karmaşıktır ve değişkenleri fazladır. Bu nedenle prim gün sayısına göre emekli maaşı hesaplama işlemi uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Emekli maaşı hesaplama işlemi için ekranda görüntülenecek olan tablolardan yararlanabilirsiniz. Bunlar arasında yaş, hizmet süresi, brüt maaş, prim gün sayısı, emekli aylık oranları gibi birçok faktör yer almaktadır.
6. Torba Yasa ile Gelen Emeklilik Düzenlemeleri Nelerdir?
Torba yasa ile birçok önemli düzenleme emeklilik sistemine getirildi. En önemli değişikliklerden biri, erken emeklilik yaşının düşürülmesi oldu. Artık sigortalılar daha erken yaşlarda emekli olabiliyorlar. Diğer bir önemli düzenleme ise prim borcu olanların yapılandırılması oldu. Böylece prim borcu olanlar, taksitlendirme yaparak borçlarını ödeyebilme imkanı elde ettiler. Ayrıca, torba yasa ile emeklilikte vergi kesintisi oranlarında da değişiklik yapıldı. Vergi indirimi uygulamasından yararlanabilen emekliler için daha yüksek oranlar belirlendi. Bu düzenlemelerin yanı sıra, engellilerin emeklilik şartları da hafifletildi ve artık engelli sigortalılar daha erken yaşlarda emekli olabilecekler.
6.1. Erken Emeklilik İçin Getirilen Düzenlemeler
Torba yasa ile birlikte erken emeklilik için bazı düzenlemeler getirildi. Buna göre, 1999 yılından önce sigortalı olanlar en az 25 yıl sigortalılık süresine ve 5000 prim gününü tamamlamaları halinde, prime esas kazançlarının yüzde 60’ından emekli olabilecekler. 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günü şartlarını sağlayanlar, emeklilik için yaş koşulunu beklemeksizin emekli olabilecekler.
Ayrıca, prime esas kazançlarının yüzde 40’ından emekli olmak için ise sigortalının 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresine sahip olması gerekiyor. Bu düzenleme ile birlikte daha önce yaş koşulunu beklemek zorunda kalanlar erken emekli olabilecekler.
Düzenlemelerden faydalanmak için 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olup, 01.04.2016 tarihi itibariyle prim gün sayısı ve sigortalılık süresi koşullarını sağlayanlar, başvuru yaparak erken emeklilik hakkından yararlanabilirler.
6.2. Prim Borcu Olanların Emeklilikte Fırsatı
Prim borcu olanlar için torba yasa, yapılandırma imkanı sağladı. Yani, prim borcu olanlar, prim borcunu yapılandırarak ödeme kolaylığı sağlayabilirler. Yapılandırma sayesinde, prim borcu ödemeleri taksitlendirilerek, tek seferde ödenmeyecek. Bu durum da emeklilikte fırsat yaratıyor.
Prim borcu yapılandırması için bazı koşulların sağlanması gerekiyor. Bunlar şunlardır:
- 2018 yılı öncesine ait prim borçlarının yapılandırılması mümkün değil.
- 2018 yılından önceki prim borcu olanlar yapılandırmadan yararlanabilirler.
- Yapılandırma yapıldıktan sonra, ilk taksit ödeme tarihinden itibaren 6 ay içinde yapılandırılan borç ödenmelidir.
Prim borcu yapılandırma imkanından yararlanarak, ödenekli emekli olmak daha kolay hale gelebilir. Prim borcunuz varsa, yapılandırma imkanlarını iyi araştırıp, avantajlarından yararlanabilirsiniz.
| Borç tutarı | Taksit Sayısı | Faiz oranı |
|---|---|---|
| 50.000 TL’ye kadar | 6 | Yok |
| 50.000 TL – 100.000 TL arası | 9 | Yok |
| 100.000 TL – 500.000 TL arası | 12 | Güncel Yİ-ÜFE + %1.5 |
7. Emekli Sandığı Nedir?
Emekli Sandığı, devlete bağlı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personelin emeklilik sistemidir. Temel olarak memurların emeklilik haklarını düzenler. Emekli Sandığı’ndan yararlanmak için, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel olmak gerekir. Diğer bir şart ise bu kurumlarda belirli bir süre hizmet etmiş olmaktır. Bu süre kişiye göre değişse de genellikle 10 yıl hizmet süresi istenir.
Emekli Sandığı’ndan emekli olmak için, kişinin çalıştığı kurumdan emeklilik talebinde bulunması gerekmektedir. Emeklilik için gereken prim günü sayısı da diğer emeklilik sistemlerinde olduğu gibi en az 25 yıl olarak belirlenmiştir. Emekli Sandığı’ndan emekli olanların emekli maaşları, çalışma süreleri ve alacakları maaş miktarı gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir.
Emeklilik sistemi seçimi herkes için önemlidir. Kimi zaman Emekli Sandığı’ndan emekli olmak daha avantajlı olabilirken başka durumlarda SSK veya Bağ- Kur’dan emekli olmak daha mantıklı olabilir. Bu nedenle, emeklilik sistemleri arasındaki farklılıkları iyi bilmek ve kendimize en uygun olanı seçmek önemlidir.
8. Özel Sektör Emeklilik Planları
Özel sektörde çalışanlar, emekliliklerinde farklı planlardan yararlanabilirler. Bunlar genellikle bireysel emeklilikler ve işveren tarafından sunulan emeklilik planlarıdır. Bireysel emeklilikler, kişilerin kendi emekliliklerini planlamalarını sağlar. İşveren tarafından sunulan emeklilik planları ise genellikle belirli şartları yerine getiren ve belli bir süre çalışan çalışanlar için sunulur. Bu planlar, işverenin belirlediği miktarda fon biriktirme potansiyeli sunar.
Bir emeklilik planı seçerken dikkate alınması gereken birkaç faktör vardır. Bunlardan biri, planın maliyetidir. Bazı planlar, daha yüksek maliyetlere sahiptir ve yatırılan paranın bir bölümü yönetim ücreti veya prim olarak alınabilir. Diğer bir faktör, planın getirisi ve risk seviyesidir. Bu, ne kadar getiri sağladığını ve hangi risk seviyesinde yatırım yapıldığını incelemenize yardımcı olabilir.
Bir diğer faktör ise planın esnekliği ve portföy çeşitliliğidir. Emeklilik planı içinde, farklı yatırım araçları kullanarak portföyünüzü çeşitlendirmeniz mümkündür. Bunun yanı sıra, planın erken çekme seçenekleri gibi ek hizmetleri de dikkate alınabilir.
En iyi emeklilik planını seçerken, yukarıda belirtilen faktörleri dikkate almanız önemlidir. Planlar arasında doğru bir seçim yapmak, emeklilik yıllarında sizi maddi açıdan güvence altına alabilir.
9. Memur Olmak İçin Gereken Koşullar Nelerdir?
Memur olmak için belirli şartları yerine getirmek gerekiyor. Bunlar arasında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre yeterli niteliklere sahip olmak, 18 yaşını doldurmuş olmak, kamu haklarından mahrum olmamak ve hükümlü olmamak gibi şartlar yer alıyor. Ayrıca memur olmak isteyen kişilerin KPSS sınavına girmesi ve belirli puanları almaları da gerekiyor.
Memur olduktan sonra ise, emeklilik hakkı elde ediliyor. Memurların emeklilik hakları 657 Sayılı Kanun’a göre belirleniyor. Emeklilik için belirli yaş ve hizmet süresi şartları bulunuyor. Memurlar 3600 ek göstergeye sahip oldukları için emekli maaşları da diğer çalışanlara göre daha yüksek olabiliyor.
Emekli olabilmek için en az 25 yıl sigortalı olunması, 10 yıl hizmet süresini doldurulması ve belirli yaş şartlarının yerine getirilmesi gerekiyor. Bu şartları yerine getiren memurlar, yaşlarına ve hizmet sürelerine göre emekli aylığı alabiliyorlar.
- En erken emeklilik yaşı 45
- Hizmet süresi 25 yıl
- Emekli aylığı hesaplaması; son 10 yılda kazanılmış en yüksek 3 yıllık brüt ücretin %70i, her tam hizmet yılı için de %2,5 oranında artmaktadır.
10. Emeklilikte Vergi Kesintisi Nasıl Yapılır?
Emeklilikte vergi kesintisi, emeklilik maaşından yasal düzenlemeler çerçevesinde yapılan kesintidir. Vergi kesintisi, Kişisel Gelir Vergisi Kanunu gibi kanunların hükümlerine göre hesaplanır ve yapılır.
Emeklilikte vergi kesintisi, brüt emeklilik maaşı üzerinden yapılır. Vergi oranı ise gelirin miktarına göre değişir. Vergi dilimleri, her yıl yenilenen vergi tarifesi doğrultusunda düzenlenir.
Emekliler, vergi indiriminden yararlanabilirler. Vergi indirimleri, emekliye ait gelirin belirli bir miktarının vergiden muaf olması anlamına gelir. Vergi indirimi, emeklinin özel koşulları doğrultusunda belirlenir ve vergi matrahından düşülür.
Emeklilikte vergi kesintisi hesaplaması tablosu aşağıdaki gibidir:
| Gelir Tutarı | Vergi Oranı | Vergi Tutarı |
|---|---|---|
| 0-22.000 TL | %15 | 0 |
| 22.000-49.000 TL | %20 | 3.300 TL |
| 49.000-180.000 TL | %27 | 9.570 TL |
| 180.000 TL ve üzeri | %35 | 40.170 TL |
Emeklilikte vergi kesintisi yapılan tutarı, mart ve nisan aylarında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilen gelirlerin toplamına göre hesaplanır. Vergi kesintisi yapılmayan veya yetersiz yapılan emekli maaşları ise ilgili vergi dairesi tarafından takip edilir ve gerekli düzenlemeler yapılır.