Gluten hassasiyeti, gluten tüketimi sonrası yaşanan belirtilerdir. Gluten, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan bir protein bileşenidir. Belirtiler arasında mide ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık, yorgunluk, depresyon, kilo kaybı veya kazanımı yer alabilir. Ancak, gluten hassasiyeti çölyak hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Doktorlar, kan testleri, dışkı testleri ve biyopsiler gibi bir dizi test yaparak gluten hassasiyetini teşhis edebilirler. Tedavisi yoktur ve yalnızca belirtileri yönetmek amaçlanır. Glutenli yiyeceklerden kaçınmak, semptomları azaltmanın yolu olarak kullanılır.
Gluten Nedir?
Gluten Nedir?
Gluten, tahıllarda bulunan bir protein bileşenidir. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahılların içinde bulunabilir. Bu protein bileşeni, yiyeceklerin yapılarına ve dokularına tutunmalarına yardımcı olur. Özellikle unlu mamüllerin yapısında önemli bir rol oynar.
Buna ek olarak, birçok hazır gıdanın içinde de gluten bulunabilir. Özellikle hazır çorbalar, soslar ve kurutulmuş ürünlerde bu protein bileşeni kullanılır. Ancak, son yıllarda gluten içermeyen ürünler de giderek popüler hale gelmektedir.
Birçok kişi, gluteni tüketmeye devam edebilirken, bazıları için gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı gibi nedenlerle sınırlamalar getirmek gerekebilir.
Gluten Hassasiyeti Nedir?
Gluten hassasiyeti, gluten tüketiminden sonra ortaya çıkan bir dizi belirtidir. Bu belirtiler, mide ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık, yorgunluk, depresyon, kilo kaybı veya kazanımı gibi birçok farklı semptom olabilir. Ancak gluten hassasiyeti, çölyak hastalığından farklıdır ve çölyak hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Gluten hassasiyeti olan kişiler, belirtilerin nedenini glutenle ilişkilendirebilirler, ancak kan testleri, dışkı testleri ve biyopsiler gibi çeşitli testler yoluyla kesin bir teşhis konulabilir. Gluten hassasiyeti tedavisi olmamakla birlikte, belirtileri yönetmek için glutenli yiyeceklerden kaçınmak önerilir.
Belirtiler
Gluten hassasiyeti, birçok belirti ile kendini gösterir. Bu belirtiler arasında mide ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık, yorgunluk, depresyon, kilo kaybı veya kazanımı sayılabilir. Ancak, bu belirtiler farklı sebeplerle de ortaya çıkabilir, bu nedenle bir doktor tarafından teşhis edilmesi önemlidir.
Bununla birlikte, gluten hassasiyetinin belirtileri çölyak hastalığından farklı olabilir. Birçok insanın gluten hassasiyeti varken, bunun farkında değiller ve belirtiler başka bir şeyle ilişkilendirirler. Bu nedenle, belirtilerin gluten hassasiyeti ile ilişkili olup olmadığını teşhis etmek amacıyla bir doktor ziyareti yapmak önemlidir.
Ayrıca, belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Kimi kişiler sadece hafif belirtiler yaşarken, kimilerinin belirtileri ciddi ve yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu nedenle, eğer gluten hassasiyetiniz olduğundan şüpheleniyorsanız doktorunuza başvurmanız ve belirtileriniz hakkında onunla görüşmeniz önemlidir.
Tanı
Gluten hassasiyetinin teşhisi için doktorlar, çeşitli testler yapabilirler. Kan testleri, gluten intoleransı belirtilerinin nedenlerini aramak için kullanılır ve antikorları ölçer. Dışkı testleri, gluten intoleransı sonucu bağırsakta oluşan hasarları gösterir. Biyopsi, ince bağırsağın bir bölümünden küçük bir doku örneği alınarak gluten intoleransının neden olduğu hasarların derecesini gösterir. Bu testler, gluten hassasiyetinin çölyak hastalığından veya diğer sindirim sorunlarından farklı olduğunu göstererek teşhis koymaya yardımcı olur. Teşhis konduktan sonra, belirtileri yönetmek amacıyla gluten içermeyen bir diyet önerilir.
Çölyak Hastalığı ile Arasındaki Fark Nedir?
Çölyak hastalığı, gluten hassasiyeti gibi glutenle ilişkili bir sağlık sorunu olsa da farklı bir hastalıktır. Gluten tüketimi sonrası vücudun bağışıklık sistemi, gluten intoleransı olarak tepki verir ve sindirim sistemi hasar görür. Bu durum, çölyak hastalığı olarak bilinir ve otoimmün bir hastalıktır. İşlenmiş yiyecekler, tahıllar, bira gibi birçok besinde bulunan gluten, çölyak hastaları için toksik bir madde haline gelir.
Çölyak hastaları, gluten tüketiminde herhangi bir miktarın bile vücutta soruna yol açabileceği için tamamen gluten içermeyen bir diyet uygulamalıdır. Belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, cilt döküntüleri, anemi ve kilo kaybı yer alır. Kan testleri ve biyopsi ile çölyak hastalığı teşhis edilir ve yaşam boyu süren gluten içermeyen bir diyetle tedavi edilir.
Belirtiler
Çölyak hastalığı, gluten intoleransı nedeniyle vücutta bir dizi belirtiye neden olabilir. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kabızlık, cilt döküntüleri, yorgunluk, anemi, halsizlik, ağız yaraları ve kilo kaybı yer almaktadır. Hastalığın belirtileri ayrıca her yaşta ve her bireyde farklılık gösterebilir. Bazı hastalarda hiçbir belirti gözükmezken, bazı hastaların belirtileri oldukça şiddetli olabilir.
Çölyak hastalarında en yaygın belirtiler arasında gastrointestinal semptomlar yer alır. Bunlar genellikle karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık gibi semptomları içerir.
Ayrıca, cilt döküntüleri, anemik gibi semptomları gösterebilirler. Çölyak hastalığı ile ilgili bir diğer belirti ise kilo kaybıdır. Çünkü çölyak hastaları, bağırsaklarında gluten varken yiyeceklerin emilimini tam olarak yapamazlar. Dolayısıyla, hastalar kilo kaybedebilir veya kilo alımı zorlaşabilir.
Tanı
Gluten hassasiyeti ile çölyak hastalığı arasındaki farkın anlaşılması için teşhis yöntemi oldukça önemlidir. Çölyak hastalığının teşhisi, kan testleri ve bir biyopsi yaparak tanı konulur. Kan testleri ile antikorlar ve enzim düzeyleri ölçülürken, biyopsi ile bağırsak hasarı incelenir. Bu testlerin sonuçları pozitifse, doktor gluten hassasiyeti yerine çölyak hastalığı teşhisi koyabilir. Bu nedenle, gluten intoleransı ile ilgili belirtiler yaşayan kişilerin doğru teşhis ve tedavi için doktorlarına başvurması gerekir.
Gluten Sensitivitesinin Tedavisi Nedir?
Gluten hassasiyeti tedavisinde ne yazık ki bir yöntem ya da ilaç bulunmamaktadır. Hastalığın tedavisi yalnızca belirtilerin yönetilmesi ile amaçlanır.
Gluten içeren yiyeceklerden kaçınmak, semptomların azaltılmasına yardımcı olan en önemli yöntemdir. Glutensiz bir diyet sürdürmek, hastalarda genellikle semptomları kontrol altında tutar.
Bununla birlikte, bazı kişiler gluten hassasiyeti belirtilerini yönetmek için diyetlerinde düzenli olarak probiyotikler ve sindirim enzimleri kullanmaktadır. Bazı doktorlar da anti-enflamatuar ilaçları yazabilirler.
Bu nedenle, gluten hassasiyeti olan kişilerin yiyeceklerini dikkatli bir şekilde seçmeleri ve mönülerinde glutensiz yiyecekleri tercih etmeleri gerekmektedir.