İt dirseği, dirseğin açısında ani bir değişim ve tendonların zorlanması nedeniyle meydana gelen bir ağrı sendromudur. Bu durum genellikle aşırı kullanım, tekrarlanan hareketler, uzun süreli zorlanma sonucu veya ani bir yaralanma nedeniyle oluşur. Yüksek stresli sporlar, golf ve tenis gibi sporlar sıklıkla it dirseği nedeni olarak görülür.
Dirsekteki ağrı, özellikle dış tarafta ağrı, it dirseği belirtilerinden biridir. Bu durumda dirsekte ağrı, hassasiyet ve şişlik olabilir. Hareket kısıtlılığı ve güçsüzlük de yaygın belirtilerdir.
- Tedavi edilmeyen it dirseği, kronik ağrı, iş gücü kaybı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.
- Yüksek stresli aktivitelerden kaçınmak ve uygun egzersizler yapmak, it dirseği oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
- Dinlenme, buz uygulama, fizik tedavi, ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi belirtilere göre değişen tedavi yöntemleri arasındadır.
Belirtileri Nelerdir?
İt dirseği, dirseğin içinde yer alan medial kol kondilinde bir ağrı ve iltihaplanma durumudur. Bu durumda en yaygın belirtiler arasında ağrı, şişlik, kızarıklık ve hareket kısıtlılığı yer alır. Dirsekte hissedilen keskin ağrı, en önemli belirtilerden biridir. Genellikle, kolun kendisine baskı uygulanması veya kolun esnetilmesiyle birlikte bu ağrıda artış görülür. Şişlik ve kızarıklık, aynı zamanda bir hareket kısıtlılığı da hissedilebilir. Bununla birlikte, bu belirtiler hemaz aynı zamanda başka durumların da belirtileri olabilir. Bu nedenle, konusunda uzman bir doktora danışmak en doğru karar olacaktır.
Tanı ve Teşhis
İt dirseği tanısı, hastalığın belirtileri incelenerek ve fizik muayene yapılıp biomekanik incelemeler yapılarak konulur. Tanı koyma sürecinde, hastalığın seyrinde rol oynayabilecek diğer faktörleri de değerlendirmek için doktorlar bazı radyolojik incelemeler yapabilirler. Fizik muayene sırasında dirsek eklemi incelenerek dirsek hareket aralığı, kas kuvvetleri ve tendon hassasiyeti değerlendirilir. Radyolojik incelemeler arasında X-ışını, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve ultrasonografik muayene yer alır. Radyolojik incelemeler, hastaların durumlarını değerlendirerek uygun tedavi yöntemleri seçilmesine yardımcı olur.
Fizik muayene
Fizik muayene, it dirseği teşhisinde en önemli adımı oluşturur. Bu muayenede doktorun yapması gereken ilk şey, hastanın şikayetlerini detaylı bir şekilde dinlemektir. Daha sonra, dirsek üzerinde genel bir değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme sırasında ağrı yerleri tespit edilir, şişlik veya morarmalar kontrol edilir. Ayrıca, hastanın kolunun hareketleri incelenir. Bunu izleyen aşamada, kasların gücü test edilir ve eklem hareket açıklığı değerlendirilir. Doktor, ağrının kaynağını bulmak için spesifik testler yapabilir. Örneğin, tetik nokta testi genellikle yapılan bir testtir. Doktor, kaslara hafifçe bastırır ve ağrıya neden olan yerleri tespit eder. Bunun yanı sıra, doktor spesifik hareketleri yaparak ağrının seviyesini değerlendirebilir.
Radyolojik incelemeler
İt dirseği tanısı koymak için radyolojik incelemeler de yapılabilir. Bu incelemeler genellikle röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT) yöntemlerini içerir. Röntgenler, kırıkların ve kemik hasarlarının tespit edilmesine yardımcı olabilir. MRI, tendon ve ligament yaralanmalarını, sinir zedelenmelerini ve kemik hassasiyetini belirlemeye yardımcı olurken, BT, kemik problemlerinin tespitinde oldukça etkilidir. Bu incelemeler sonucunda, teşhis doğrulanır ve tedavi yöntemleri belirlenir.
Tedavi Yöntemleri
İt dirseği tedavisi, belirtilerin şiddetine, nedenine ve kişinin yaşam tarzına bağlı olarak çeşitli şekillerde yapılabilir. İlaç tedavisi, fizik tedavi, rehabilitasyon ve cerrahi müdahale, en yaygın tedavi yöntemleri arasındadır.
İlaç tedavisi, ağrıyı azaltmak, şişliği azaltmak ve enflamasyonu kontrol altına almak için kullanılır. Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) en yaygın kullanılan ilaçlar arasındadır. NSAI’lerin yan etkileri arasında mide yanması, mide kanaması ve karında rahatsızlık hissi bulunabilir. Bu nedenle, doktorların doğru dozu reçete etmeleri ve yan etkilerin takip edilmesi önemlidir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, egzersizler, el terapisi ve masaj teknikleri gibi çeşitli yöntemleri içerir. Bu tedavi yöntemleri, esnekliği ve hareketliliği arttırmaya yardımcı olabilir.
Cerrahi müdahale, diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeden veya çok şiddetli durumlarda iyi bir seçenektir. Cerrahi müdahale sırasında, zararlı dokular temizlenir ve hasarlı kemikler, plakalar veya vidalarla sabitlenir.
Tedavi seçimleri, her hastanın durumuna göre belirlenmelidir. Hastalar, doktorlarının tavsiyelerine dikkat ederek, en uygun tedavi yöntemini seçmelidirler.
İlaç Tedavisi
İt dirseği tedavisinde birçok ilaç kullanılabilir. Genellikle ağrı kesiciler, anti-enflamatuar ilaçlar, kas gevşeticiler ve kortikosteroidler kullanılır. Ağrı kesiciler ve anti-enflamatuar ilaçlar, ağrıyı azaltmaya ve enflamasyonu önlemeye yardımcı olur. Kas gevşeticiler ise kas spazmlarını hafifletmeye yardımcı olur. Kortikosteroidler ise enflamasyonu azaltır ve ağrıyı hafifletir. İlaç tedavisi yan etkilere neden olabilir, bu yan etkiler arasında mide bulantısı, baş dönmesi, uyku hali ve mide rahatsızlığı bulunur. İlaçların ciddi yan etkileri olabilir ve mutlaka doktorunuzla konuşmanız gerekir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Geleneksel tedavi yöntemlerinden biri olan fizik tedavi, it dirseği tedavisinde de oldukça etkilidir. Fizik tedavinin amacı, ağrıyı azaltmak, şişliği indirmek ve hareket kısıtlılığına neden olan faktörleri ortadan kaldırmaktır. Fizik tedavi yöntemleri arasında; ultrason, ısınma terapisi, soğuk terapi, elektroterapi, manyetik terapi, kinezyoloji bantlama ve manuel terapi yer almaktadır. Rehabilitasyon egzersizleri ise it dirseği tedavisinde oldukça önemlidir. Bu egzersizler, dirsek bölgesindeki kasların güçlendirilmesine, esnekliğinin artmasına ve hareket açıklığının artmasına yardımcı olur. Ek olarak, kol bölgesinde yapılan diğer egzersizler ile birlikte yapılması da faydalıdır.
Cerrahi Tedavi
Cerrahi tedavi nadiren tercih edilen bir tedavi yöntemi olsa da, bazı durumlarda kaçınılmaz olabilir. İt dirseğinde cerrahi müdahaleye başvurma kararı, hastalığın şiddetine, hastanın yaşına, aktivite düzeyine ve diğer tedavi yöntemlerinin başarısızlığına bağlıdır. Konservatif tedavi ile ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı kontrol altına alınamayan vakalarda cerrahi tedavi seçeneği gündeme gelebilir. Cerrahi müdahaleler arasında açık veya kapalı yöntemler, artroskopik cerrahi veya açık redüksiyon ve internal fiksasyon gibi yöntemler yer alır. Hangi yöntemin tercih edileceği hekimin deneyimine ve hastanın durumuna bağlıdır.
Önleme
İt dirseği öncelikle tekrarlayan hareketler nedeniyle oluşan bir yaralanma olduğundan, buna neden olan aktiviteleri sınırlamak önemlidir. Bu yüzden, özellikle sporcular için antrenmanların süresi ve yoğunluğu kontrol altında tutulmalıdır. İyi bir ısınma rutini ve uygun formda egzersiz yapmak da önemlidir.
Egzersizler sırasında uygun ekipman kullanımı, özellikle uygun ayakkabılar ve zeminler, yaralanmayı önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, dirseği doğru pozisyonda tutmak için destekleyici bir bandaj veya sargı kullanmak da faydalı olabilir.
İt dirseği ayrıca kasların ve tendonların güçlendirilmesi ile de önlenebilir. Uygun egzersiz programları, kasları ve tendonları güçlendirmek için sık sık kullanılmalıdır. İyi bir protein kaynağı tüketmek ve vücuda yeterli miktarda kalsiyum almak, kemik ve kas sağlığı açısından da önemlidir.
Son olarak, yaralanmaları önlemek için düzgün beslenme, uyku ve dinlenme gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları da önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
İt dirseği, oldukça rahatsız edici ve yaygın bir sorundur. İşte sık sorulan sorular ve cevapları:
- İt dirseği sadece sporcularda mı oluşur?
Hayır, herkesin başına gelebilir. Ancak aktif spor yapanlarda daha sık görülür. - İt dirseği neden oluşur?
Genellikle tekrarlayan hareketler sonucu aşırı kullanımdan kaynaklanır. Ayrıca yaralanma, doğru olmayan egzersiz yapmak ve kötü duruş da neden olabilir. - İt dirseği nasıl tedavi edilir?
İlaç tedavisi, fizik tedavi ve rehabilitasyon, cerrahi müdahale yöntemleriyle tedavi edilebilir. - İt dirseği önlenir mi?
Doğru egzersiz yaparak, doğru tutuş ve hareketlerle önlem alınabilir. Ayrıca uygun ekipmanların kullanımı da önemlidir. - İt dirseği ağrısı ne kadar sürer?
İt dirseği ağrısı, tedavi edilmediği takdirde uzun sürebilir. Doğru tedavi uygulanırsa 1-2 hafta içinde iyileşme görülebilir.