Astım genellikle nefes darlığı, öksürük, hırıltı ve göğüste sıkışma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bununla birlikte, bu belirtiler diğer sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir, bu nedenle doğru teşhis konulması önemlidir. Astım tanısı almak için, doktorunuz sizi muayene edecektir. Solunum testleri de teşhis sürecinde kullanılır. Doktorunuz, ciddi bir astım durumunuz varsa, tedavi planında değişiklik yapabilir. Astım tedavisi, ilaçlar ve solunum egzersizleri ile yönetilebilir. Bununla birlikte, astım tedavisi kişisel bir yaklaşım gerektirir, bu nedenle doktorunuza ve/veya eczacınıza danışmanız önemlidir.
Astım Nedir?
Astım, solunum yollarının kronik bir hastalığıdır. Astım olan kişilerin solunum yolları herhangi bir nedenle hassasiyet gösterir ve zararlı maddeler, hareketsizlik, soğuk hava veya egzersiz gibi tetikleyicilere maruz kaldıklarında solunum yollarında daralma, iltihaplanma ve mukus üretimi oluşur.
Astımın ana sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğu düşünülmektedir. Bazı kişilerde astım daha erken yaşta ortaya çıkabilirken, bazıları kalıcı bir hasarın meydana gelmesine kadar semptomlar yaşamaz.
Astımın belirtileri zaman zaman alevlenebilir. Kişinin astımı vardır, ancak bu belirtiler geçici veya nadirdir. Hafif, orta veya şiddetli olabilir ve kronik bir rahatsızlık olarak yaşam boyu sürdürülebilir. Bazı kişiler, yaşamları boyunca sadece ara sıra astım semptomları yaşarken, bazıları ise neredeyse her gün şikayet ederler.
Astım Belirtileri Nelerdir?
Astım, akciğerlerdeki hava yollarının daralmasına ve iltihaplanmasına neden olan bir solunum sistemi hastalığıdır. Astımın belirtileri arasında öksürük, nefes darlığı, göğüs sıkışması ve hırıltı yer almaktadır. Bu belirtiler astımın şiddetine ve kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlar sadece aralıklı hafif semptomlar yaşarken, diğerleri ise astım nöbetleri yaşayabilir. Astım belirtileri genellikle tetikleyici faktörlere maruz kalındığında daha kötüleşir. Bu faktörler arasında egzersiz, soğuk hava, sigara dumanı, alerjiler ve stres yer almaktadır.
Astımın en yaygın belirtisi öksürüktür. Astımlı kişiler hava yolları daralması nedeniyle sık sık öksürük krizleri yaşarlar. Bu öksürük krizleri özellikle gece ve sabahları artabilir. Nefes darlığı, kişinin nefes almakta zorlanmasıdır. Astımlı kişiler, nefes darlığından dolayı hava açıklığına ihtiyaç duyarlar. Göğüs sıkışması ise göğüste bir baskı hissi olarak tarif edilebilir. Son olarak, hırıltı da astımın önemli bir belirtisidir. Hırıltı, hava yollarındaki daralmanın bir sonucudur ve sıkıntılı bir solunuma neden olabilir.
Astım belirtileri farklı dönemlerde farklı şiddetlerde olabilir. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda bu belirtiler daha sınırlı olabilir ve astım daha az semptomlarla seyredebilir. Bu nedenle astım teşhisi konulması için belirtiler dikkatli bir şekilde izlenmeli ve doktoruna başvurulmalıdır.
Nefes Darlığı
Nefes darlığı, astım hastalarında en sık görülen şikayetlerden biridir. Astımın bir belirtisi olarak ortaya çıkabilen nefes darlığı, kişinin solunumunu zorlaştırabilir ve sıkıntıya sebep olabilir. Nefes darlığı, astım ataklarının en önemli belirtilerinden biridir. Astım hastaları, nefes darlığı çekildiği zaman hava yollarındaki daralma sebebiyle solunumda zorluk yaşarlar.
Nefes darlığı, astım hastalığının teşhisinde önemli bir belirtidir. Doktorlar, astım hastalığı teşhisi için önce kişinin nefes alıp verme testlerini yaparlar. Bu testler, kişinin akciğer fonksiyonları hakkında bilgi verir ve astımın varlığı veya yokluğu hakkında fikir sahibi olunmasını sağlar. Bunun yanı sıra, doktorlar kan ve idrar testleri de yapabilirler.
İleri tetkikler de yapılabilir. Bu tetkikler arasında bronkoskopi, akciğer tomografisi ve alerji testleri sayılabilir. Astım hastaları, belirti ve şikayetlerinde bir değişiklik hissettiklerinde, hemen doktorlarına başvurmalıdırlar.
Öksürük
Astım hastalarında öksürük oldukça yaygın bir belirtidir. Sık sık tekrarlayan kuru öksürük, astımlı kişilerin yaşadığı en yaygın öksürük tipidir. Aynı zamanda gece öksürükleri de sıkça görülebilir. Fakat öksürük, astımla ilgili olmayabilir. Bu yüzden, astım hastalarının öksürük şikayeti olduğunda, öksürüğün astım kaynaklı olup olmadığını teşhis etmek için bir doktora gitmeleri önerilir. Doktor gerekliyse astım ile ilgili tetkikler yaparak öksürüğün astım kaynaklı olup olmadığını tespit edecektir.
Göğüste Sıkışma
Göğüste sıkışma, astım hastalarında en sık karşılaşılan belirtilerden biridir. Bu durum, astım atağı sırasında solunum yollarının daralması ve hava akışının sınırlanması sonucu oluşur. Göğüste sıkışma hissi genellikle rahatsız edicidir ve astım hastaları için oldukça stresli bir durum olabilir.
Göğüste sıkışma, genellikle diğer astım belirtileriyle birlikte ortaya çıkar. Öksürük, nefes darlığı ve hırıltı gibi semptomlar göğüste sıkışma hissi ile birleştiğinde, astım atağı olduğunu gösterir. Göğüste sıkışma hissi genellikle bronşiyal spazmlar nedeniyle ortaya çıkar. Astım hastaları, bu belirtileri yaşadıklarında vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır.
Astım tedavisinde göğüste sıkışma belirtisini azaltmak için çeşitli yöntemler kullanılır. Doktorlar, astım ilacı ve bronkodilatörler gibi belirli ilaçlar reçete ederek bu semptomları kontrol altına almaya çalışır. Ayrıca, hastaların solunum egzersizleri yapması da önerilir. Bu egzersizler, astım hastalarının solunum yollarının güçlenmesine ve nefes alıp verme kapasitelerinin artmasına yardımcı olabilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Astımın teşhisi, doktorunuzun öncelikle semptomlarınızı ve geçmiş tıbbi geçmişinizi ve aile geçmişinizi gözden geçirerek başlar. Ayrıca fizik muayene yaparak, akciğer fonksiyon testlerini (spirometri testi) ve alerji testlerini (cilt testi veya kan testi) de yapabilir. Spirometri testi, akciğerlerinizdeki hava akışının ölçümünü sağlar ve astımın şiddetini ve semptomlarını izlemek için kullanılır.
Ayrıca, bazı durumlarda bronkoprovokatif testleri de yapılabilir. Bu testlerde, astım semptomlarınızın tetikleyicileri (egzersiz, soğuk hava, alerjenler) inhaler şeklinde solutulur ve ardından akciğer fonksiyon testleri tekrar yapılır. Bu testler, astımın teşhisinde ve etkin bir tedavi planı için kullanışlı olabilir.
Diğer tetkikler arasında göğüs X-ışınları ve boğaz kültürleri de yer alabilir. Akut astım atağı veya inhalerler gibi tedavilerin yanıt vermeyen hastalarda, doktorunuz kan testleri de isteyebilir.
Tedavi Yöntemleri
Astımın tedavisinde birkaç seçenek mevcuttur. İlaç tedavisi, en yaygın tedavi yöntemidir. Bu ilaçlar, astım ataklarını önlemek için şişkin hava yollarını rahatlatmayı hedeflerler. Astım ilaçları, puff cihazı yardımıyla doğrudan akciğerlere verilen inhalerler veya hap şeklinde alınabilen oral ilaçlar olarak bulunur.
Solunum egzersizleri de astım yönetiminde önemlidir. Bu egzersizlerle, akciğerlerin etkili çalışmasını sağlanarak, astım atakları önlenir. Solunum egzersizleri yaparak, hava yollarındaki kasların gücü artırarak daha az ilaç kullanarak astımı kontrol altına alabilirsiniz.
Astımın tedavisinde ayrıca alerjenlerden ve tetikleyici faktörlerden kaçınmak da önemlidir. Bu faktörler, astım belirtilerini tetikleyebilirler. Pollenler, ev tozu akarları, küf ve hayvan tüyleri gibi alerjik reaksiyonların nedeni olabilen unsurlardır. Astımlı kişilerin, bu maddelerle temasını en az düzeye indirmesi önerilir.
Sonuç olarak, astım tedavisi rutin bakım tedavileriyle yapılır. Solunum egzersizleri düzenli olarak yapılmalı ve alerjenlerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. İlaç tedavisi, astımın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi planı, astımın şiddetine, yaşa ve kişisel tercihlere göre belirlenir.