Atopik dermatit, kronik bir cilt hastalığıdır ve cildin doğal bariyerini etkileyen bir durumdur. Cildin kuruluğu, kaşıntısı, kızarıklığı ve tahriş olması gibi belirtileri vardır. Hastalık, genellikle kalıtsal olarak aktarılır ve çevresel faktörler de dahil olmak üzere birçok nedene bağlıdır.
Atopik dermatit, dermatolojik bir hastalıktır ve cilt bariyerinin zayıflaması sonucu, ciltteki nem kaybına ve kaşıntıya sebep olur. Hastalıklı alanlar kızarır, kurur ve çatlaklar oluşur. Bireyin yaşam kalitesini olumsuz şekilde etkiler. Atopik dermatitin nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve psikolojik faktörler bu durumda etkili rol oYNAMKTADIR.
Nedenleri Nelerdir?
Atopik dermatit, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin birleşimi ile ortaya çıkar. Atopik dermatitli hastaların ailelerinde bu hastalığın görülme ihtimali daha yüksektir. Genetik faktörlerin yanı sıra, çevresel faktörler de atopik dermatitin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu faktörler arasında alerjenler, hava kirliliği, deterjanlar, parfümler ve gıda gibi faktörler yer alır. Ayrıca, stres, kaygı ve depresyon da atopik dermatit gibi psikolojik faktörlerden kaynaklanabilir ve hastalığın etkilerini artırabilir.
Genetik Faktörler
Atopik dermatit, genetik ve çevresel faktörlerin birleşmesi sonucu meydana gelen bir cilt rahatsızlığıdır. Genetik faktörler bu hastalığın ortaya çıkmasında büyük bir rol oynar. Özellikle, atopik dermatitli ailelerin çocuklarında hastalığın görülme olasılığı yüksektir. Aynı zamanda, filaggrin eksikliği gibi belirli genetik mutasyonlar, atopik dermatitin en önemli genetik faktörleri arasında yer almaktadır.
Genetik yatkınlığın yanı sıra, atopik dermatit ailelerinde diğer alerjik hastalıkların görülme olasılığı da yüksektir. Bu nedenle, astım, saman nezlesi ve gıda alerjileri gibi diğer alerjik hastalıklarla birlikte, atopik dermatit de ailelerde genetik olarak yayılabilmektedir.
Bununla birlikte, atopik dermatitin ortaya çıkmasında tamamen genetik faktörlerin rolü yoktur. Çevresel ve psikolojik faktörler de bu hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Bu nedenle, atopik dermatit tedavisinde, hem genetik faktörlere hem de çevresel faktörlere odaklanan bütüncül bir yaklaşım benimsenmelidir.
Filaggrin Eksikliği
Atopik dermatit en önemli nedenlerinden biri olan filaggrin eksikliği, cildin üst tabakasındaki proteinlerden biri olan filaggrinin eksik olması sonucu ortaya çıkar. Filaggrin cildi nemli tutar ve tahriş edici faktörlere karşı korur. Filaggrin eksikliği ile birlikte cilt daha kuru hale gelir ve alerjik reaksiyonlara karşı daha hassas hale gelir. Bu durum zamanla atopik dermatitin oluşmasına neden olabilir. Diğer bir genetik faktör olarak, cildin su kaybını önleyen bir protein olan filaggrin bağlayıcı protein 2 (FLG2) eksikliği de atopik dermatit riskini artırır.
İmmünolojik Faktörler
Atopik dermatit, bağışıklık sisteminin aşırı tepki göstermesi sonucu ortaya çıkan bir cilt hastalığıdır. Bağışıklık sistemi normalde cildi etkileyen mikroplara karşı savunma görevi görürken, atopik dermatitte bağışıklık sistemi zararlı bir madde olmadığı halde cilt hücrelerine saldırmaktadır.
Atopik dermatitte bağışıklık sistemi etkilendiği için immünoterapi tedavileri önem kazanmaktadır. Bu tedavi yöntemi, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesini engelleyen ilaçlar kullanılarak gerçekleştirilir. Ancak immünoterapinin yan etkileri olabileceği unutulmamalıdır.
- Atopik dermatit hastaları immünoterapi tedavisi uygulanmadan önce mutlaka doktorlarına danışmalıdırlar.
- Diğer tedavi yöntemleri ile birlikte immünoterapi de kullanılabilmektedir.
Çevresel Faktörler
Atopik dermatitin oluşumunda önemli bir rol oynayan çevresel faktörler arasında alerjenler, hava kirliliği, stres gibi pek çok faktör yer almaktadır. Alerjenler, evdeki toz akarları, küf, hayvan tüyleri, çimen ve polenler gibi pek çok şey olabilir. Bu alerjenler ciltte tahrişe, kaşıntıya, kızarıklığa neden olarak atopik dermatitin şiddetini artırabilir. Hava kirliliği de ciltte tahrişe neden olabilir ve atopik dermatit semptomlarını kötüleştirebilir.
Ayrıca stres, uyku eksikliği ve düzensiz beslenme de atopik dermatitin şiddetini artırabilir. Bunlardan kaçınmak için stresle başa çıkmayı öğrenmek, yeterli uyku almak, sağlıklı beslenmek ve egzersiz yapmak önemlidir.
Çevresel faktörlerin cilt üzerindeki etkilerini azaltmak için, nemlendiriciler kullanmak, zararlı kimyasallardan kaçınmak ve sıkı kıyafetler ve yapışkan bantlar gibi cildi tahriş edebilecek şeylerden kaçınmak önemlidir.
Psikolojik Faktörler
Atopik dermatit, psikolojik faktörler nedeniyle de ortaya çıkabilir. Stres, kaygı ve depresyon gibi unsurlar, atopik dermatit belirtilerinin artmasına ve ciltte kaşıntı, kızarıklık gibi problemlerin daha da şiddetlenmesine neden olabilir. Stresin, vücudun bağışıklık sistemi üzerinde de olumsuz bir etkisi olduğu ve cildin yeterince nemini koruyamamasına yol açtığı düşünülmektedir. Bunun yanı sıra, atopik dermatit olan kişilerde psikolojik bozukluklar daha sık görülmektedir. Bu nedenle, tedavi sürecinde psikolojik destek de önemlidir. Psikolojik yönden destek almak, stresi azaltarak ve belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
Nasıl Anlaşılır?
Atopik dermatit, genellikle bebeklik ve çocukluk döneminde başlayan ve yetişkinlikte yineleyen bir cilt rahatsızlığıdır. Belirtileri arasında ciltte yoğun kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve bazı durumlarda puslu kabarcıklar yer alır. Ayrıca, ciltte kalınlaşma ve renk değişikliği de olabilir. Bu belirtiler, hastalığın yaygın olarak görüldüğü bölgeler olan yüz, boyun, dirsekler, dizler, eller ve ayaklarda ortaya çıkar. Tahriş edici faktörler de atopik dermatitin belirtilerini artırabilir, bu nedenle hastaların nemlendirici kremler kullanması ve ciltlerini nemli tutması önerilir.
Bazı insanlar, atopik dermatitin belirtilerini yaşam boyu sürdürebilirlerken, bazıları için belirtiler zamanla azalabilir. İlaçlar ve kremler, belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilecek tedavilerdir. Ancak, çevresel faktörlerin etkilerini azaltmak ve tahriş edici faktörlerden kaçınmak da önleyici tedbirler arasındadır.
Belirtileri
Atopik dermatitin belirtileri genellikle ciltte görünen kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve hassasiyet ile kendini gösterir. Bu semptomlar hafif ya da şiddetli olabilir ve sıklıkla hastalığın tekrarlaması ile birlikte oluşur. Çocuklarda sıklıkla yanağı ve kafa derisinde, yetişkinlerde ise ellerde, bileklerde ve ayaklarda görülür. Atopik dermatitli bir kişide ayrıca cildin enfeksiyonlara ve diğer tahriş edici faktörlere karşı savunmasız olduğu için puslu kabarcıklar da oluşabilir. Tahriş edici faktörlere maruz kaldığında ya da belirtiler kötüleştiğinde, atopik dermatit belirtileri daha da rahatsız edici hale gelebilir.