Boyun fıtığı, boyun omurgasının disklerinde meydana gelen bir durumdur. Diskler arasındaki tampon doku bozulduğunda, sinirlere ve dokulara baskı yaparak acı verici semptomlar oluşabilir. Bu semptomlar arasında boyun ağrısı, omuz ağrısı, kol ağrısı, karıncalanma, zayıflık ve hatta baş ağrısı yer alabilir.
Boyunda fıtıklaşma genellikle yaşa bağlı bir durum olarak ortaya çıkar, ancak akut yaralanmalar, sürekli monoton aktiviteler ve aşırı zorlanma da bu duruma sebep olabilir. Boyun fıtığı tedavisi, ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz ve hatta cerrahi müdahaleyi içerebilir. Ancak, erken tanı ve önleyici tedbirler almak, bu rahatsızlığı önlemenin en etkili yoludur.
Belirtiler
Boyun fıtığı, boyun bölgesindeki omurların arasındaki disklerin hasar görmesi sonucu meydana gelen bir durumdur. Bu durum genellikle yaşla ilişkili dejenerasyondan kaynaklanır ve şiddetli ağrıya neden olabilir. Belirtileri arasında boyunda ağrı, karıncalanma ve zayıflık yer alır. Ağrı genellikle boyun bölgesinde yoğunlaşsa da, bazen kollara ve omuzlara yayılabilir. Eğer sinirler etkilendi ise, işleme ve duyma duyularında azalma yaşanabilir. Duruş bozukluğu, baş dönmesi ve hatta çift görme de boyun fıtığının neden olduğu semptomlardır. Eğer bu gibi semptomların yaşanması durumunda doktora başvurulması önerilir.
Nedenleri
Boyun fıtığının en yaygın nedenleri arasında yaş faktörü, dejenerasyon, akut yaralanma, ve sürekli monoton aktiviteler yer almaktadır. Yaş faktörü, zayıf kaslar ve azalan disk esnekliği nedeniyle boynun daha savunmasız hale gelmesine neden olur. Dejenerasyon, fiziksel aktivitelerin yarattığı stres ve aşınma nedeniyle disklerin yıpranması sonucu meydana gelir.
Akut yaralanmalar, bir kaza veya spor aktiviteleri sırasında ani bir kuvvetin boynun zarar görmesine neden olabilecek etkileri vardır. Ayrıca, sürekli monoton aktiviteler de boynunuzun kronik stres altında kalmasına neden olabilir. Bu faktörlerin yanı sıra, obezite, stres ve genetik faktörler de boyun fıtığına neden olabilir.
- Yaş faktörü
- Dejenerasyon
- Akut yaralanma
- Sürekli monoton aktiviteler
Riskli davranışlar arasında düzensiz duruş, yanlış uyku pozisyonları, uzun süreli bilgisayar kullanımı, ağır yük kaldırma ve kötü duruş alışkanlıkları yer almaktadır. Bu davranışlar boyun bölgesindeki kaslara ve disklere aşırı stres yaratabilir, bu da boyun fıtığına neden olabilir.
| Riskli Davranışlar | Açıklama |
|---|---|
| Düzensiz duruş | Boyun bölgesindeki kaslara aşırı stres yaratabilir. |
| Yanlış uyku pozisyonları | Boyun bölgesindeki kaslara aşırı stres yaratabilir. |
| Uzun süreli bilgisayar kullanımı | Boyun bölgesindeki kaslara aşırı stres yaratabilir. |
| Ağır yük kaldırma | Boyun bölgesindeki kaslara ve disklere aşırı stres yaratabilir. |
| Kötü duruş alışkanlıkları | Boyun bölgesindeki kaslara aşırı stres yaratabilir. |
Yaş Faktörü
Yaş faktörü, boyun fıtığına neden olan en önemli faktörlerden biridir. Yaşlanma süreci ilerledikçe, disklerin elastikiyeti azalır ve su içeriği kaybolur. Bunun sonucunda, diskler daha az esnek hale gelir ve birçok kişide dejenerasyon meydana gelir. Disk hasarı, işlevlerini yerine getirememelerine neden olarak boyun fıtığına yol açar. Yaş ile birlikte kemiklerin ve eklem kıkırdaklarının da zayıflaması, boyun kemiklerinde değişikliklere neden olabilir ve bu durum boyun fıtığına neden olabilir. Yaşın bir diğer etkisi de kas ve bağ dokusu kaybıdır. Bu kayıplar, omurganın çevresindeki kaslarda zayıflamaya ve boyun fıtığına neden olabilecek hasara neden olabilir.
Dejenerasyon
Dejenerasyon, boyun fıtığının en yaygın risk faktörlerinden biridir. Bu durum, disklerin zamanla aşınması ve yaşlanması sonucunda oluşur. Diskler, omurganın süngerimsi yapılarıdır ve omurlar arasında şok emici bir role sahiptirler. Disklerin dejenerasyonu, disklerin sertleşmesine ve çatlamasına neden olabilir. Bu da disklerin omurgadan ayrılmasına ve omurilik sinirlerinin sıkışmasına neden olabilir. Bu durum, boynun hareketliliğini ve fonksiyonunu ciddi şekilde etkileyebilir. Ayrıca, dejenerasyon sonucu oluşan diğer semptomlar arasında boyun ağrısı, omuz ağrısı, ve kol ağrısı bulunur.
Akut Yaralanma
Akut yaralanmalar boyun fıtığına neden olan bir diğer faktördür. Ani ve şiddetli bir darbe, yüksekten düşme veya trafik kazası nedeniyle oluşan yaralanmalar, boynun omurgasında hasara neden olabilir. Bu hasar, omurga diskinin dış kısmının yırtılmasına ve içerisindeki jel benzeri maddenin sinirlere baskı yapmasına sebep olur. Yaralanmaya bağlı olarak oluşan boyun fıtığı semptomları, diğer nedenlere bağlı oluşan semptomlardan farklılık gösterir. Şiddetli boyun ağrısı, yutma zorluğu, kollarda his kaybı ve güçsüzlük gibi durumlar görülebilir. Tedavi edilmezse, akut yaralanmaya bağlı boyun fıtığı ciddi sonuçlara neden olabilir.
Sürekli Monoton Aktivite
Sürekli monoton aktiviteler, boyun fıtığının sık karşılaşılan nedenlerinden biridir. Uzun süre boyunca aynı pozisyonda kalmak, boyun kaslarının sıkışmasına ve kas iskelet sisteminin bozulmasına neden olabilir. Ofis çalışanları, bilgisayar başında uzun süre çalışanlar ve sürekli oturan kişiler boyun fıtığı için risk altındadır. Ayrıca sürekli olarak yükseklikte çalışanlar, ağır iş yükü taşıyanlar ve başta müzik aleti çalanlar olmak üzere bazı meslek grupları daha yüksek risk altındadır.
- Bilgisayar başında uzun süre çalışıyorsanız, oturma pozisyonunuz önemlidir. Doğru pozisyonda oturmak boyun fıtığı riskini azaltabilir.
- Sürekli olarak yükseklikte çalışıyorsanız, boyun kaslarınızı düzenli olarak esnetmeniz önemlidir.
- Az hareket edenler, boyun fıtığından korunmak için egzersiz yapmalıdır. Basit egzersizler ve boyun kaslarını esnetme hareketleri günde birkaç kez tekrarlanmalıdır.
Bunlar, sürekli monoton aktivitelerin etkilerini azaltmak için uygulanabilecek basit yöntemlerdir.
Tedavisi
Boyun fıtığı, hayat kalitesini etkileyen bir sağlık sorunudur. Ancak, durum bu kadar korkutucu olmayabilir. Şiddetli rahatsızlıkları önlemek ve ağrıyı azaltmak için erken tedavi önemlidir. Bu nedenle, boyun ağrısı veya fıtık belirtileri gösteren herkes vakit kaybetmeden doktoruna danışmalıdır.
Boyun fıtığının tedavi yöntemleri arasında tıbbi ve doğal tedaviler yer almaktadır. Tıbbi tedaviler arasında, ağrı kesiciler, kas gevşetici ilaçlar, kortikosteroid enjeksiyonları, fizik tedavi, boyun egzersizleri ve ameliyat seçenekleri bulunmaktadır.
Fizik tedavi ve egzersizler, boyun fıtığının neden olduğu kas spazmlarını rahatlatarak ağrıyı azaltabilir. Egzersizler, boyun kaslarını güçlendirmeye yardımcı olarak rahatsızlığın tekrarlamasını önleyebilir. Ancak, bu tedavi yöntemi altında, rahatsızlık daha kötüye giderse doktora başvurulması gerekmektedir.
Doğal tedaviler arasında, akupunktur, masaj terapisi, yoga ve chiropractic tedavi bulunmaktadır. Ancak, bu doğal tedavi yöntemleri, profesyonel bir sağlık uzmanı tarafından yürütülmelidir. Bununla birlikte, evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleri arasında sıcak/kuru soğuk uygulanması, dinlenme, yeterince uyku ve düzenli egzersiz de yer almaktadır.
Boyun fıtığı, günlük hayattaki aktiviteleri kısıtlayabilen bir rahatsızlık olduğundan, önleyici tedbirlerin alınması önemlidir. Bunun için, uygun postürün korunması, aşırı yorucu hareketlerden kaçınılması, düzenli aralıklarla fiziksel egzersizler yapılması, ergonomik çalışma alanlarının kullanılması gibi önlemler alınabilir. Bu adımlar, boyun fıtığıyla yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.
Tıbbi Tedaviler
Boyun fıtığı tedavisi için tıbbi yöntemler genellikle belirgin semptomların azaltılmasına ve acıların giderilmesine yardımcı olur. Farklı ilaçlar kullanılarak belirtilerin hafifletilmesi mümkündür. Bel ağrısı ve boyun ağrısı için ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar genellikle ilk çare olarak kullanılır. Doktorunuz, size hangi ilacın en iyi seçenek olduğunu söyleyecektir.
Fizik tedavi tedavileri de boyun fıtığı tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Fizik tedavi, boyun kaslarını güçlendirmeyi, duruşunu düzeltmeyi ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olan egzersizler ve tedaviler içerir. Masaj ve manuel terapi, alınabilecek diğer tedavi türleridir.
Bazı vakalarda, doktorlar boyun fıtığı için en uygun tedaviyi reçete etmek için MR, BT taramaları ve röntgen incelemeleri gibi görüntüleme testleri yaparlar.
Fizik Tedavi
Boyun fıtığının tedavisinde kullanılan önemli bir yöntem fizik tedavidir. Fizik tedavi, hastanın fiziksel hareketleri ve egzersizler ile tedavi edilmesine yönelik bir tedavidir. Fiziksel terapistler, boyun fıtığı olan hastaların fiziksel aktivitelerinin miktarını ve sıklığını arttırmalarına yardımcı olmak için egzersizler reçete edebilirler. Ayrıca, masaj, manuel terapi ve sıcak/kuru buz terapisi gibi çeşitli fizik tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Fizik tedavinin temel amacı, hastanın ağrısını azaltmak, kas ve sinir fonksiyonlarını geri kazandırmak ve tekrarlanan yaralanmaları önlemektir.
İlaçlar
Boyun fıtığı tedavisinde kullanılan ilaçlar farklı semptomlar ve şiddetler için reçete edilir. Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) en yaygın olarak kullanılan ilaçlardandır. Bu ilaçlar, inflamasyonu azaltarak ağrı ve şişliği hafifletirler. Bazı NSAID’ler aynı zamanda kanama riskini artırabileceğinden, doktorlar sadece gerekli olduğunda kullanmalarını önerirler. Diğer bir tedavi seçeneği ise kas gevşetici ilaçlardır. Bu tür ilaçlar, spazmları hafifletir ve ağrıyı azaltır. Kortikosteroidler, omuriliği saran dokuların şişmesini azaltabilir ve ağrı kontrolüne yardımcı olabilir. Ancak, yüksek dozlarda ve uzun süreli kullanımı yan etkilere neden olabilir.
Doğal Tedaviler
Boyun fıtığı tedavisinde ilaçlar ve fizik tedavi yöntemleri gibi tıbbi tedavilerin yanı sıra doğal yöntemler de uygulanabilir. Bunların başında egzersiz ve yoga gelir. Bu egzersizlerin belirtileri azalttığı ve boyun sağlığına destek olduğu kanıtlanmıştır. Diğer doğal tedavi yöntemleri arasında akupunktur, sıcak veya soğuk tedaviler, masaj, aromaterapi ve refleksoloji sayılabilir. Gevşeme teknikleri ve meditasyon da boyun fıtığı ağrıları için yararlıdır. Bunların yanı sıra, doğal anti-enflamatuar gıdaların tüketimi de boyun fıtığı tedavisine yardımcı olabilir. Bu gıdalar arasında zencefil, sarımsak, soğan, avokado, kuruyemişler, meyve ve sebzeler bulunur.