Çocukların nöbet geçirmesi korkulu bir rüyadır. Fakat nöbet geçiren bir çocuğa yardım etmek, panik yapmadan nasıl müdahale edileceğini bilmekle mümkündür. Nöbet sırasında çocuklar kendilerini kontrol edemezler ve bu durum onları büyük bir tehlikeye sokabilir. Bu nedenle, bir çocukta nöbet belirtileri fark edildiğinde hızlı bir şekilde müdahale edilmesi gerekmektedir. Genel belirtiler arasında gözlerde kayma, kas spazmları ve bilinç kaybı bulunur. Ancak, fokal nöbet geçiren çocuklar farklı belirtiler gösterebilirler. Ebeveynlerin nöbet geçiren çocuklarının belirtilerini bilmesi ve acil müdahale ile doktora başvurulması hayati önem taşır.
Nöbet Nedir?
Nöbet, beynin elektriksel faaliyetlerindeki anormal artışlar sonucu ortaya çıkan kontrolsüz bir hareket, davranış veya duygu durumudur. Bu anormal faaliyetler, beynin belirli bir bölgesinde veya tüm beyinde gerçekleşebilir. Nöbetin nedenleri arasında beyin hasarı, enfeksiyonlar, yüksek ateş, ilaç alımı, genetik faktörler ve bazı nörolojik rahatsızlıklar yer alabilir. Genellikle çocuklarda, özellikle 2-5 yaş arasında daha sık görülür ve belirtileri gözlemlenebilir hale gelene kadar fark edilmeyebilir.
Nöbet Geçiren Çocukların Belirtileri
Nöbet geçiren çocukların belirtileri, çocukların yaşına, nöbetin tipine ve süresine göre değişebilir. Ancak genel olarak nöbet sırasında çocukların aşağıdaki belirtileri gösterdikleri görülür:
- Çocukta şiddetli kas spazmları
- Çocuğun titremesi veya sarsılması
- Çocuğun bilincinin kaybolması
- Çocuğun ağızda köpürmesi
- Nefes alıp vermenin zorlaşması
- Çocukta idrar veya dışkı kaçırma
Bu belirtiler nöbetin başında, ortasında veya sonunda olabilir. Eğer çocuğunuz bu belirtileri gösteriyorsa, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurarak uzman bir doktordan yardım almanız gerekmektedir.
Genel Belirtiler
Nöbet geçiren çocukların genel belirtileri arasında bilinç kaybı, kas spazmları, titreme, havale geçirme, gözlerin dönmesi, ağız köpürmesi, solunum bozukluğu ve yüksek ateş yer alabilir. Nöbet sırasında çocuklar özellikle baş, boyun ve omuzlarında kas spazmları yaşayabilirler. Bu spazmlar şiddetlenebilir ve devamlı olabilirler. Müdahale edilmediği takdirde nöbet sırasında çocukların ağızlarında köpük birikmesi, dudaklarında morarma ve boğaz bölgesinde gözle görülür bir çarpıntı meydana gelebilir. Eğer bebeğinizde bu gibi belirtiler fark ederseniz, elinizi hemen nöbet geçiren çocuğun başının altına koyarak onu yere yatırın.
Kas Spazmları
Kas spazmları, nöbet geçiren çocuklarda sıkça görülen bir belirtidir. Nöbet sırasında kasların ani ve sert bir şekilde kasılması sonucu oluşan bu durum, çocukların acı çekmesine ve ağrı hissetmesine neden olabilir. Kas spazmları, genellikle vücudun bir tarafını etkiler ve bazen birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir. Bu durumda yapılması gereken ilk şey, çocuğun düşmemesi için etrafındaki sert nesneleri kaldırmaktır.
Eğer çocuk bilinci açık ise rahatlatıcı bir şekilde yerine oturtulmalıdır. Bu sırada çocukla sakin bir şekilde konuşmak ve ona güven vermek, spazmların azalmasına yardımcı olabilir. Ancak nöbet sırasında çocuğun bilinci kapalıysa, hemen acil servis çağrılmalıdır. Çünkü bu durum, hayati tehlike oluşturabilecek bir epileptik nöbet olabilir.
Kas spazmlarının tekrar etmesini önlemek için düzenli doktor kontrollerine gidilmeli ve gerekli tıbbi müdahaleler yapılmalıdır. Ayrıca, çocuğun vücut sıcaklığının aşırı yüksek olduğu durumlardan kaçınılması ve stres faktörlerinden uzak tutulması da bu durumu önlemeye yardımcı olabilir.
Bilinç Kaybı
Bilinç Kaybı: Nöbet sırasında çocukların belirtileri arasında bilinç kaybı da yer alabilir. Bilinç kaybı, çocuğun etraflarındaki olaylara yanıt verememesine neden olabilir. Bu durumda, çocuğun düşebileceği gibi çevresindeki nesnelere çarpması da mümkün olabilir. Eğer çocuk bilincini kaybederse, öncelikle koruyucu pozisyona alınması gereklidir. Bu pozisyonda baş ve boyun yaralanmalarından korunabilir. Çocuğun başı hafifçe yan çevrilip, altına bir yastık konularak solunumun kolaylaştırılması sağlanabilir. Çocuğun yutabileceği bir şeyler olabilir, bu nedenle ağzının çevresindeki tüm nesneler temizlenmelidir. Nöbetin ardından, doktorunuzla konuşarak tekrarlarının önlenmesi için gerekli tedavi planı yapılabilir.
Fokal Nöbetler
Fokal nöbetler, beyindeki belirli bir bölgedeki anormal elektriksel aktivitenin neden olduğu bir tür nöbet şeklidir. Bu tür nöbetler bazen başka tür nöbetlerle karıştırılabilir.
Bununla birlikte, fokal nöbet geçiren çocukların belirtileri, vücutlarının farklı bölgelerindeki nöbetlere göre değişebilir. Örneğin, çocuklar kolu veya bacağı hareket ettiremeyebilir, yüzlerinde kas seğirmesi olabilir veya tuhaf sesler çıkarabilirler.
Çocuklarda fokal nöbetlerin fark edilmesi, belirtilere dikkatle bakarak yapılabilir. Ebeveynler, çocuklarının fokal nöbet geçirip geçirmediğini anlamak için, nöbetin süresini ve belirtilerini gözlemlemelidir. Eğer belirtiler 2 ila 5 dakika sürerse, fokal nöbet geçirdiği konusunda doktora başvurulması gerekmektedir.
Motor Nöbetler
Motor nöbetlerde, çocuklar aniden kasılmalar yaşayabilirler. Bu kasılmalar, gözlerde kararma, ellerin belirli bir şekilde hareket etmesi, ayaklarda ritmik hareketler ve nefes alıp vermede zorlanma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler çocukların çok korkmasına neden olabilir. Motor nöbet sırasında, çocukların yüzü de morarma veya beyazlaşma gibi solunumla ilgili farklı belirtiler de gösterebilir. Eğer çocukların nöbeti uzun sürerse, acil bir durum olabilir ve derhal doktora başvurulması gerekebilir.
Motor nöbet geçiren çocuklara müdahale esnasında, onların yere düşmelerini engellemek için yanlarında mutlaka birisi olmalıdır. Eğer bir yastık, örtü ya da minder gibi yumuşak bir cisim bulunabilecekse, çocukların düşmesini engellemek için kullanılabilir. Müdahale sırasında, çocuğun kıyafetleri gevşetilmeli ve boynuna bir şey dolanıp dolanmadığı kontrol edilmelidir. Eğer çocuk nöbetten çıktıysa, ona kelimeleşerek ve sakinleştirici bir şekilde konuşarak yardımcı olunabilir.
Duyu Nöbetleri
Duyu nöbetleri, bazen sensory-merkezli nöbet olarak da adlandırılırlar, bir kişinin duyumlarında değişiklikler yaşadığı nöbet türüdür. Duyusal nöbet geçiren çocuklar, yanılsama, halüsinasyon veya algısal bozulmalar yaşayarak çevresindeki nesnelerde değişiklikler fark edebilirler. Bu nedenle, çocukların bazen kısıtlayıcı davranışlar sergilemeleri veya şiddetli tepkiler vermeleri mümkündür. Duyusal nöbetleri olan çocukların gözlerinde çırpınma, kas sertleşmesi veya bilinç kaybı gibi diğer nöbetlerde olduğu gibi benzer belirtiler gözlemlenebilir. Ebeveynler, bu belirtileri fark eder etmez çocuklarını sakinleştirmek için onların yanında kalabilir veya doktora başvurabilirler.
Nöbet Sırasında Ne Yapılmalı?
Nöbet sırasında çocukların korunması ve müdahale edilmesi gerektiğini unutmayın. Kayanın üstüne düşen, merdivenden düşen ya da yüksek ateşin olması gibi nedenlerle nöbet geçiren çocuklara yardımcı olmak önemlidir. Bunu yapmanın en iyi yolu, çocukların düşmemesini sağlamaktır. Nöbet sırasında çocukların başına bir şey geleceğinden korkulduğunda, çocuğa ilk öncelik olarak sakin olmalarını söyleyin. Çocuğu rahatlatmak ve ilaçlarını almasını sağlamak için doktorunuza danışarak bir tedavi planı oluşturabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun nöbeti ilk kez geçiriyorsa, vakit kaybetmeden bir doktorunuzla bağlantı kurun ve tıbbi bir acil servise gitmeyi düşünün.
Bir çocuk nöbeti geçirdiğinde, istemsiz hareketleriyle kendisine zarar verebilir. Bu nedenle, çevresindeki sert ve keskin nesneleri çıkarın ve çocuğun başını ve vücudunu koruyun. Nöbet sırasında çocuğu hiçbir şekilde hareket ettirmeyin, ancak nöbetin geçmesini bekleyin. Nöbetin ne kadar sürdüğünü ve hangi tür olduğunu izleyin ve daha sonra doktorunuza neler olduğunu açıklayın.
Nöbetin geçmesiyle çocuk büyük bir ihtimalle uyuyacaktır. Bir süre boyunca çocuğun yanında kalmak ve uyku anında nefes almasını izlemek önemlidir. Nöbet sırasında çocuk herhangi bir tehlikeyle karşı karşıya kalmışsa, olay hakkında yetkilileri bilgilendirmeyi unutmayın.
Nöbet sırasında yapılabilecek önemli bir şey, çocuğun rahatlatılmasıdır. Rahat bir ortam hazırlayarak, sıcak bir battaniye örtünerek ve sakinleştirici bir müzik açarak rahatlatmaya yardımcı olun.
Nöbet sırasında çocuklara yönelik müdahale yöntemleri ilaçlarla sınırlı kalmamalıdır. Çocuğunuzun yaşına ve nöbet tipine göre, başka tedavi seçenekleri de mevcut olabilir. Çocuğunuzun nöbetlerinin önceden planlanması, müdahalenin en iyi şekilde yapılması ve tedavinin en etkili şekilde uygulanması için doktorunuza danışın ve önerilerini alın.
Acil Müdahale
Nöbet sırasında acil müdahale gerektiren durumlar olabilir. Eğer çocuğunuzun nöbeti daha öncekilerden farklıysa, çok uzun sürüyorsa veya sırasında nefes almada güçlük çekiyorsa, hemen acil yardım çağırmalısınız. Eğer nöbet sırasında çocuğunuz yere düşerse, onun başının altına bir yastık koymalısınız. Ayrıca çocuğunuzu hareket ettirmemeye ve ağzına herhangi bir şey koymamaya özen gösterin.
Nöbet geçirirken çocuğunuza dokunmayın veya onu sarsmayın. Böyle yaparak nöbetin şiddetlenmesine sebep olabilirsiniz. Çocuğunuzun nöbeti bittikten sonra onun yanında kalın ve sakince nefes almalarına yardım edin.
Eğer çocuğunuzun nöbetleri tekrarlıyorsa, doktorunuza danışın. Doktorunuz size çocuğunuzu değerlendirmeniz ve bazı tetkikler yapmanız için talimatlar verebilir.
Bunların yanı sıra, nöbet sırasında çocuğunuza yakın olmanız ve onu desteklemeniz önemlidir. Panik yapmak yerine sakin kalın ve çocuğunuza gereken yardımı sağlayın.
Nöbet Sonrası Müdahale
Nöbet sonrası çocuğun rahatlaması ve kendine gelmesi birkaç dakika sürebilir. Ayrıca, çocuğun nöbet sonrası yorgunluk ve halsizlik hissetmesi de normal karşılanır. Ebeveynler ve bakıcılar, çocuğun başucunda kalmalı ve sakinleştirici bir ortam yaratmalıdır.
Çocuk, nöbetin ardından sıvı kaybı yaşayabilir. Bol su içirerek sıvı dengesini sağlamak önemlidir. Ayrıca, nöbet sırasında çocuğun ağzında oluşan tükürük birikintileri, nefes darlığı veya solunum zorluğuna neden olabilir. Bu nedenle, yardım almadan önce öncelikle çocuğun ağzını temizlemek önemlidir.
Eğer çocuk nöbet sırasında yaralandıysa veya nöbetin ardından devam eden rahatsızlıkları varsa, acil sağlık hizmetleri ile iletişim kurulmalıdır. Nöbetlerin sık tekrarlaması, uzamış oluşu veya farklı semptomlar eşlik etmesi durumunda da mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Bununla birlikte, çocuğun önceden teşhis edilmiş bir nöbet hastalığı varsa, doktor tarafından belirtilen ilaçlar alınmalıdır. Ayrıca, çocuğun uygun uzman doktor kontrollerini düzenli olarak yaptırılması, tedavinin etkili olabilmesi açısından önemlidir.